Wat is het verschil tussen hoge en lage windmolens?

Wat is nu eigenlijk het verschil tussen lagere en hogere molens? Veel van de huidige gesprekken in de stad en de gemeenteraad gaan over de hoogte van de toekomstige molens. Mensen praten over de molens bij Deil die 140 meter hoog zijn, terwijl in het voorstel van Windwinning Culemborg sprake is van molens tussen 155 en 180 meter hoog.  

Hogere molens hebben een veel hogere opbrengst, met een vier keer zo hoge opbrengst bij twee keer hogere molens. Maar wat is het verschil hierbij voor omwonende als het gaat om het landschap, slagschaduw en geluid? 

Landschap 

Hieronder zie je het verschil tussen windmolens van 140 (boven), 155 (midden) en 180 (beneden) meter hoog vanaf de Prijsseweg bij de wijk Parijsch: 

Deze beelden komen uit dit bestand van visualisatie 11 en zijn de beelden van ‘MER 140 Lijn Wetering’, ‘Voorkeursalternatief 155’, en ‘Voorkeursalternatief 180’. Wat de foto’s niet laten zien is dat hogere molens langzamer draaien, wat minder storend is. Mede daarom merken de meeste mensen niet veel verschil tussen hogere en minder hoge molens. 

Slagschaduw 

Alle molens moeten aan dezelfde eisen voor slagschaduw voldoen: niet meer dan 30 minuten per jaar (oftewel 0,01% van de tijd) op woningen. Op pagina 17 van dit bestand en hieronder kun je het verschil zien in gebied waar slagschaduw kan voorkomen:  

Het gebied waar slagschaduw komt van negen molens van 140 m hoog is iets kleiner dan het gebied waar zes molens van 180 m hoog komen. Echter, door een kortere windmolen kan het zijn dat iemand dichterbij de schaduw van de wieken ervaart waarbij een hogere molen alleen de schaduw van de mast op hen valt. Ook hier maken de langzamer draaiende wieken van hogere molens een verschil omdat langzamer bewegende schaduwen als minder hinderlijk kunnen worden ervaren.  

Geluid 

Alle molens moeten aan dezelfde geluidseisen voldoen. Maar geluid is ook afhankelijk van techniek en hogere molens zijn, in het algemeen, moderner en daarmee vaak ook stiller. Net als bij auto’s: nieuwere auto’s zijn ook veel stiller dan oude. En net zoals auto’s heeft elke molen een geluid dat net iets anders is. Hier zie je weinig verband tussen hoogte en geluid (van pagina 26 van dit bestand).

Dit zie je ook terug bij de geluidscontouren van verschillende opties. Op pagina 11 en 12 van dit bestand kun je het verschil zien voor de verschillende hoogtes (140 en 180) en opstellingen. Zoals je hieronder ziet is het gebied waarin geluid boven de norm ligt voor 180 m hoge molens (onderste plaatje) iets kleiner dan voor 140 m hoog (bovenste plaatje). Met hogere molens is het geluid namelijk ook letterlijk verder weg en de wieken draaien rustiger.  

Zijn hogere of lagere windmolen dan beter? 

Het antwoord is niet zwartwit: voor alle windmolens (klein of groot) gelden dezelfde geluidsnormen en maximaal 30 minuten per jaar slagschaduw op woningen. Er is iets een iets groter gebied met slagschaduw bij grotere molens, je kan ze iets beter in het landschap zien maar ze zijn wel stiller en ze wekken beduidend meer energie op. Ook is de slagschaduw bij hogere molens ‘rustiger’ omdat de wieken van hoge molens rustiger draaien. Met geluid is er ook geen rechtstreeks verband met de hoogte van de molen. Als je alles echter hetzelfde houdt dan is een hoge molen stiller omdat hij letterlijk verder weg van de grond draait. De techniek wordt ook steeds beter, dus grotere en modernere molens kunnen nog wat stiller zijn dan hier al aangegeven.